Cudzoziemców zakładających działalności gospodarcze w Polsce w wielu przypadkach obowiązują takie same przepisy jak polskich obywateli. Dotyczy to osób pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskich, należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz z krajów, które zawarły umowę o możliwości korzystaniu ze swobody przedsiębiorczości. Osoby takie rejestrują w Polsce działalność gospodarczą w oparciu o te same przepisy co obywatele Polski.
Obywatele, którzy nie pochodzą z wymienionych wyżej państw muszą spełnić określone dodatkowe warunki aby otworzyć działalność gospodarczą w Polsce. Dotyczy to m.on. legalizacji pobytu w Polsce.
Otwieranie działalności gospodarczej przez obcokrajowca
Dla obywateli państw spoza państw Unii Europejskiej, państw Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Szwajcarii, do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej koniecznym jest spełnienie chociażby jednego z poniższych warunków, tj.:
- posiadanie zezwolenia na pobyt stały,
- posiadanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
- posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 144, art. 151 ust. 1, art. 159 ust. 1 lub art. 186 ust. 1 pkt 3, 4 i 7 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2021 r. poz. 2354 oraz z 2022 r. poz. 91),
- posiadanie statusu uchodźcy,
- posiadanie ochrony uzupełniającej,
- posiadanie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
- posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy i pozostawanie w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielonego ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
- posiadanie ochrony czasowej w Polsce,
- posiadanie ważnej Karty Polaka,
- bycie członkiem rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1697),
- tj. małżonkiem obywatela UE,
- bezpośrednim zstępnym (dzieckiem) obywatela UE lub jego małżonka w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka,
- bezpośrednim wstępnym (rodzicem) obywatela UE lub jego małżonka pozostającym na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka,
- osobą, która złożyła wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub na pobyt stały – do czasu, w którym decyzja wydana na podstawie tych wniosków stanie się ostateczna,
- przebywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania
i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. c i g, - bycie uczestnikiem organizowanych lub współorganizowanych przez podmioty, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz. U. poz. 1641), programów wsparcia dla cudzoziemców w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Cudzoziemcy, którzy nie są obywatelami państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Szwajcarii lub nie spełniają chociażby jednego z warunków wymienionych powyżej, nie mogą założyć w Polsce jednoosobowej działalności gospodarczej.
Takie osoby posiadają jedynie ograniczony zakres prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółek.
Ułatwienia dla obywateli Ukrainy
Co istotne, dla obywateli Ukrainy wprowadzono ułatwienia dotyczące otwierania działalności gospodarczej. Zostały one wprowadzone w ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Na mocy treści art. 23 ust. 1 tej ustawy obywatele Ukrainy mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy pod warunkiem uzyskania numeru PESEL.
Trzeba podkreślić, że obywatele Ukrainy, którzy w związku z wojną opuścili Ukrainę i deklarują zamiar pozostania w Polsce będą mogli legalnie przebywać w Polsce przez okres 18 miesięcy.
W związku z tym Ukrainy, który przybył w okresie od 24 lutego do Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi, będzie mógł złożyć wniosek do dowolnego urzędu gminy celem uzyskania numeru PESEL.