Czy można zawrzeć zakaz konkurencji w umowie B2B?
Na to pytanie należy odpowiedzieć – tak, jak najbardziej. Niewątpliwie, współpracujący ze sobą przedsiębiorcy, którzy udostępniają sobie wzajemnie firmowe know-how i wiele innych informacji, jak np. baza klientów, często decydują się na takie rozwiązanie. Umowa o zakazie konkurencji jest więc jedną z częściej pojawiających się w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami. W tym miejscu jeszcze zaznaczmy, że umowa o zakazie konkurencji może przybrać formę odrębnego dokumentu lub być po prostu klauzulą w umowie o współpracy.
Czym jest czyn nieuczciwej konkurencji?
Przechodząc do rozważań o umowie o zakazie konkurencji należy sięgnąć najpierw po definicję czynu nieuczciwej konkurencji. Definicję tę znajdziemy w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z ustawą za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje się działania sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, zagrażające lub naruszające interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
A czym, wobec tego jest działalność konkurencyjna? W przypadku zakazu konkurencji w relacji pracownik – pracodawca wypracowano w orzecznictwie definicję działalności konkurencyjnej zgodnie z którą konkurencyjną działalnością jest aktywność przejawiana w takim samym zakresie przedmiotowym i skierowana do tego samego kręgu odbiorców, pokrywająca się – chociażby częściowo – z zakresem działalności podstawowej lub ubocznej pracodawcy.
Przenosząc powyższą definicję na grunt stosunków pomiędzy przedsiębiorcami uznać należy, że działalnością konkurencyjną prowadzą wobec siebie przedsiębiorcy, którzy oferują usług pokrywające się choćby częściowo z zakresem działalności podstawowej lub ubocznej.
Zasada swobody umów
Zakaz konkurencji w umowie o pracę zawieranej pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem został szczegółowo uregulowany w Kodeksie Pracy. W przypadku natomiast zakazu konkurencji w odniesieniu do przedsiębiorców należy sięgnąć do zasady swobody umów wyrażonej w kodeksie cywilnym
Zasada swobody umów stanowi, że strony, które zawierają umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Zasada ta odwołuje się więc do klauzul generalnych, których katalogu należałoby szukać w orzecznictwie. Jednak w bardzo dużym skrócie wskazać należy, że kluczowe jest… umiarkowanie. Dla przykładu należy zwrócić uwagę na to aby kary umowne wyrażone w zakazie konkurencji były wyważone, a sam zakres zakazu i czas trwania nie naruszał zasad równowagi kontraktowej.
Jakie są granice zakazu konkurencji?
W orzecznictwie wskazuje się, że w umowach pomiędzy przedsiębiorcami zakaz konkurencji nie powinien wykraczać poza, to co koniecznie w celu ochrony interesów przedsiębiorcy.
Zakaz konkurencji w umowie B2B przede wszystkim powinien zostać skonstruowany tak aby nie było żadnych wątpliwości co do granic jego obowiązywania.
Nieważny zakaz konkurencji – co dalej?
Zakaz konkurencji w umowach B2B skonstruowany w ten sposób, że przekraczałby zasadę swobodę kształtowania umów jest nieważny. Co ważne taki wadliwy zakaz konkurencji podlega unieważnieniu w całości, a wraz z nim nieważne są również kary umowne za jego naruszenie.
Co powinien zawierać zakaz konkurencji?
Przede wszystkim, to co będzie traktowane jako działalność konkurencyjna oraz formy aktywności naszego kontrahenta jakie będą zabronione.
Dalej, należy określić czas trwania zakazu konkurencji. Nie pozostawia wątpliwości, że zakaz konkurencji może trwać przez czas współpracy stron.
Co jednak, jeśli zakaz konkurencji miałby przekraczać ten okres i trwać po ustaniu współpracy stron? Tak, to również powszechnie spotykany model. W tym przypadku jednak należy zwrócić uwagę m.in. na kwestię wynagrodzenia za czas zakazu konkurencji. W przypadku ewentualnego sporu sąd może taki nieodpłatny zakaz konkurencji zakreślony ponad czas trwania współpracy uznać za sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Popularne bowiem umowy zakazujące kontrahentom nieodpłatnie prowadzenia jakiejkolwiek działalności konkurencyjnej nie tylko w okresie trwania współpracy, ale również po jej ustaniu, traktowane są jako sprzeczne z zasadami uczciwej konkurencji oraz zasadami współżycia społecznego.
Należy również pamiętać o sankcjach za naruszenie zakazu konkurencji. Pamiętajmy przy tym, że kara umowna z tytułu naruszenia zakazu konkurencji nie może być określona w sposób całkowicie dowolny. Jeśli kara będzie zawyżona może zostać obniżona przez sąd.
Podsumowując…
Umowa o zakazie konkurencji jest bardzo istotnym instrumentem, którego funkcją jest ochrona interesu przedsiębiorców. Prawidłowe skonstruowanie umowy o zakazie konkurencji jest bardzo ważne i leży w interesie obu stron umowy. Warto przy tym więc skorzystać z pomocy prawnika, który skonstruuje dla nas taką umowę o zakazie konkurencji i możliwie zgodnie z prawem zabezpieczy nasz interes.
A może masz już umowę o zakazie konkurencji i masz wątpliwość czy podejmowane przez Ciebie działania nie będą łamać jej postanowień? W tym zakresie również warto skonsultować się z prawnikiem, który w tym przypadku wyjaśni Ci jak rozumieć poszczególne uregulowania zawarte w umowie o zakazie konkurencji.