Czy klauzula o zakazie konkurencji może być w umowie o pracę?

Na to pytanie trzeba odpowiedzieć twierdząco. Pracodawca może zawrzeć z pracownikiem odrębną umowę o zakazie konkurencji albo zawrzeć klauzulę o zakazie w umowie o pracę. Zakaz konkurencji w umowie o pracę reguluje kodeks pracy. Ustawa wprost nakazuje zawierać odrębną umowę o zakazie konkurencji. W praktyce natomiast najczęściej umowa o pracę zawiera w sobie klauzulę o zakazie konkurencji.

Na czym polega zakaz konkurencji?

Zakaz konkurencji w umowie o pracę polega na zobowiązaniu pracownika do nie podejmowania działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy. Ponadto pracownik zobowiązuje się w ramach zakazu, że nie będzie świadczyć pracy w ramach stosunku pracy (albo na innej podstawie) u podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy.

Działalność konkurencyjna

Zakres zakazu konkurencji powinien być określony w umowie. Zakres zakazu konkurencji nie może wykraczać poza działalność pracodawcy.

Co to jest działalność konkurencyjna?

W orzecznictwie przyjmuje się, że konkurencyjną działalnością jest aktywność przejawiana w tym samym lub takim samym zakresie przedmiotowym i skierowana do tego samego kręgu odbiorców, pokrywająca się – chociażby częściowo – z zakresem działalności podstawowej lub ubocznej pracodawcy.

Jak ustalić czy nowy pracodawca prowadzi działalność konkurencyjną wobec byłego pracodawcy?

Należy w takim wypadku porównać obszary działalności tych podmiotów. Jeśli w jakimś zakresie działalność obu podmiotów się pokrywa, to mamy do czynienia z tak zwanym stosunkiem konkurencyjności. Zatrudnienie się u takiego pracodawcy będzie oznaczało naruszenie zakazu konkurencji.

Czas trwania umowy o zakazie konkurencji

Zgodnie z kodeksem pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy musi być zawarta na czas określony. Umowa bez terminu albo zawarta na czas nieokreślony, jest nieważna.

Przy zawieraniu umowy o zakazie konkurencji należy przestrzegać zasady, że jej czas trwania nie powinien przekraczać rzeczywistej potrzeby pracodawcy.

Naruszenie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Co w sytuacji, kiedy pracownik naruszy zakaz konkurencji określony w umowie o pracę z byłym pracodawcą? W takim przypadku zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego a nie kodeksu pracy. Wówczas pracodawca będzie mógł wówczas żądać od nas naprawienia szkody obejmującej straty i utracone zyski w pełnej wysokości, bez żadnych ograniczeń.

Naruszenie zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

Jeśli zakaz konkurencji został naruszony w czasie trwania stosunku pracy pracownik będzie ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą zgodnie z Kodeksem pracy.

Jeśli szkoda z tytułu naruszenia zakazu konkurencji została wyrządzona pracodawcy nieumyślnie, wówczas  odpowiedzialność odszkodowawcza ograniczona jest do wysokości rzeczywistej straty pracodawcy oraz trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Jeśli natomiast szkoda została wyrządzona umyślnie, to pracownik poniesie nieograniczoną odpowiedzialność za straty i utracone zyski pracodawcy, bez ograniczenia do trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Kara umowna za naruszenie zakazu konkurencji

Czy można przewidzieć w umowie o zakazie konkurencji karę umowną? Tak, w przypadku jeśli dotyczy to umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Kara taka nie jest dopuszczalna w odniesieniu do naruszenia zakazu konkurencji w czasie trwania umowy o pracę.

Czy pracownik może odmówić podpisania umowy o zakazie konkurencji?

Na to pytanie trzeba odpowiedzieć twierdząco. Pracownik nie ma obowiązku podpisania umowy o zakazie konkurencji. Ważne! Trzeba jednak wiedzieć, że jeśli pracownik odmówi podpisania umowy o zakazie konkurencji, to pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę.