Tło sprawy
Pracownicy Urzędu Skarbowego przeprowadzili u przedsiębiorcy kontrolę podatkową w zakresie sprawdzenia prawidłowości obliczania i terminowości wpłacania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
W kontroli ustalono, że przedsiębiorca m.in. w ciężar kosztów uzyskania przychodów rozliczył podróże służbowe. Z zebranych w kontroli dokumentów (jak listy płac, wyciągi bankowe) wynikało jednak, że wydatki z tytułu podróży służbowych, na których składały się diety, ryczałty za noclegi i zwrot kosztów przejazdu stanowiły wynagrodzenie.
Ostatecznie fiskus stwierdził, że pracownicy nie odbywali bowiem podróży służbowych, a wykonywali zadania określone w umowie o pracę w miejscu wskazanym w umowie.
Sprawa na skutek skargi przedsiębiorcy od decyzji organu odwoławczego trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.
Stanowisko przedsiębiorcy – żaden przepis nie ogranicza wypłacania diety za podróż służbową pracowników budowlanych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Przedsiębiorca w skardze do WSA argumentował, że w odniesieniu do pracowników budowlanych nie można założyć, iż tylko te podróże, które mają na celu czynności okazjonalne są podróżami służbowymi.
Przedsiębiorca stwierdził, że praca pracowników budowlanych ma taki sam charakter jak praca kierowców i należą oni do grupy zawodowej tzw. pracowników mobilnych. Zdaniem przedsiębiorcy pracownicy nie powinni z tego tytułu ponosić negatywnych konsekwencji. Wręcz przeciwnie, ustawodawca i organy stosujące prawo powinni wspierać taką grupę pracowników.
Więc tak kierowcy i jak i pracownicy budowlani powinni mieć jednakowe prawo do świadczeń kompensacyjnych związanych z pracą. Ich praca wymaga bowiem nieustannej zmiany miejsca jej wykonania.
Dodatkowo przedsiębiorca stwierdził, że celem diet z tytułu podróży służbowych nie jest przysporzenie pracownikowi dodatkowych korzyści. Celem diet jest jedynie zrekompensowanie poniesionych dodatkowych wydatków i utrudnień życiowych związanych z pobytem poza miejscem zamieszkania.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku – diety nie mogły korzystać ze zwolnienia od opodatkowania.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w swoim rozstrzygnięciu z dnia 5 stycznia 2021 r. stanął po stronie fiskusa i oddalił skargę przedsiębiorcy. W pierwszej kolejności Sąd przypomniał, że stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a)ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży służbowej pracownika, do wysokości określonej.
WSA wskazał przy tym, że praca robotnika budowlanego nie polega wcale na stałym przemieszczaniu się na określonym obszarze geograficznym. W tym zakresie różni się więc ona od pracy np. kierowców, czy przedstawicieli handlowych.
Sąd podkreślił jednak, że praca taka ma jednak sama w sobie nietypowy charakter pomimo, że wcale nie polega ona na stałym przemieszczaniu się. W przypadku pracowników budowlanych charakter działalności pracodawcy w dużej mierze determinuje bowiem konieczność wykonywania przez pracownika pracy w różnych miejscach. Przy czym, nie odbywa się to incydentalnie (okazjonalnie), ale stale i przez dłuższy okres.
Stałym miejscem pracy pracownika budowlanego miejsce danej budowy.
W ocenie WSA zatem należy uznać, że pracownik budowlany może mieć w umowie o pracę określone miejsce wykonywania pracy jako miejsce, gdzie jego pracodawca prowadzi budowy. Ewentualnie może to być wskazanie obszaru geograficznego.
W takim przypadku stałym miejscem pracy takiego pracownika jest wówczas każdorazowo to miejsce, w granicach określonych w umowie o pracę, w którym pracownik przez dłuższy czas, stale, systematycznie świadczy pracę. Czyli miejsce budowy realizowanej przez pracodawcę.
WSA odniósł powyższe ustalenia do przedmiotu tej konkretnej sprawy. WSA uznał ostatecznie, że organ prawidłowo uznał, iż stałym miejscem pracy pracowników zatrudnionych przez przedsiębiorcę było każdorazowo miejsce położenia inwestycji, na której pracownik przez dłuższy czas, stale, systematycznie świadczył pracę.
W konsekwencji WSA przyznał, że diety nie mogły korzystać ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowiły one bowiem składnik wynagrodzenia i podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Pracownicy mogli przebywać w podróży służbowej jeśli miejsce świadczenia pracy nie zostałoby wskazane w umowie.
Co znamienne, WSA podkreślił, że praca osób zatrudnionych przez przedsiębiorcę mogła być uznana za świadczoną w podróży służbowej. Warunkiem jednak byłoby wskazane w poleceniu wyjazdu miejsca świadczenia pracy, choćby przez wskazanie obszaru, ale nie określanie go w umowie.
Interpretacja indywidualna organu podatkowego chroni, ale nie zawsze!
Przedsiębiorca w postępowaniu zarzucał, że ma interpretację podatkową z której wynika, że wyjazdy jego pracowników stanowiły podróż służbową. Z interpretacji wynikało że w odniesieniu do wypłacanych diet i innych należności, zachodziły przesłanki do zastosowania zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Odnosząc się do tego WSA przypomniał, że interpretacja indywidualna zawiera stanowisko organu podatkowego w odniesieniu do stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), jaki został opisany we wniosku o udzielenie interpretacji indywidualnej. We wniosku przedsiębiorca natomiast sam wskazał, że jego pracownicy przebywają w podróży służbowej. Ustaleń tych na etapie wydawania interpretacji podatkowej nie dokonywał organ.
WSA przy tym przyznał, że wydana interpretacja powinna być wzięta pod rozwagę przy rozpatrywaniu sprawy podatkowej i może chronić wnioskodawcę. Może mieć to jednak miejsce jednak tylko wówczas, gdy stan faktyczny z wniosku o udzielenie interpretacji jest taki jak stan ustalony w trakcie postępowania podatkowego. W tej sprawie tak jednak nie było.
Co to oznacza?
Różnice pomiędzy okolicznościami przedstawionymi przez wnioskodawcę we wniosku o udzielnie interpretacji z rzeczywistym stanem faktycznym mają negatywne skutki dla przedsiębiorcy. Wówczas wydana interpretacja indywidualna nie może chronić, a organy podatkowe nie mają obowiązku zastosować się do jej treści.
Pełna treść wyroku: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/D3AA2042D3