Obecne rozwiązania dotyczące pracy zdalnej uregulowane w tarczy antykryzysowej mają charakter tymczasowy. Niesłabnąca popularność pracy zdalnej wśród pracodawców i pracowników przesądziła jednak o tym, że praca zdalna ma zostać wpisana na stałe do Kodeksu pracy.
W tym tygodniu Ministerstwo Rozwoju Pracy i Technologii opublikowało założenia projektu nowelizacji kodeksu pracy, które przewidują właśnie, wpisanie do niego pracy zdalnej na stałe.
Przyjrzyjmy się więc głównym założeniom tego projektu
Po pierwsze, projekt zakłada możliwość realizacji pracy zdalnej w trybie hybrydowym. Pracownik będzie mógł więc całkowicie lub częściowo wykonywać pracę wybranym uzgodnionym z pracodawcą miejscu.
Projekt zakłada przy tym, że pracownik pracujący zdalnie, będzie mógł przebywać na terenie zakładu pracy, kontaktować się z innymi pracownikami oraz korzystać z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy.
Dalej, inaczej aniżeli zostało to przyjęte w tymczasowym rozwiązaniu przewidzianym w tarczy antykryzysowej (gdzie praca zdalna jest wprowadzana poleceniem pracodawcy) rozwiązania dotyczące pracy zdalnej będą możliwe do wprowadzenia przy zawieraniu umowy o pracę, jak również w trakcie zatrudnienia.
Co projekt mówi na temat sposobu określania przez pracodawcę zasad wykonywania pracy zdalnej?
W przypadku pracodawcy u którego działają związki zawodowe zasady będą określane w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, albo w regulaminie ustalonym przez pracodawcę – jeśli nie dojdzie do zawarcia porozumienia.
Natomiast w przypadku pracodawcy u którego nie działają związki zawodowe zasady wykonywania pracy zdalnej będą określane w regulaminie ustalonym przez pracodawcę, po konsultacji z przedstawicielami pracowników.
Polecenie pracownikowi pracy zdalnej.
W projekcie przewidziano również możliwość polecenia przez pracodawcę pracownikowi pracy zdalnej w szczególnych, następujących przypadkach:
- obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, lub
- gdy będzie to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe.
Przy poleceniu przez pracodawcę pracy zdalnej w sytuacjach wskazanych powyżej, pracodawca obowiązany będzie odebrać od pracownika oświadczenie, iż posiada on warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Obowiązki pracodawcy
Jako obowiązki pracodawcy wobec pracownika pracującego zdalnie przewidziano w projekcie:
- dostarczenie pracownikowi materiałów oraz narzędzi pracy, które będą niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
- rekompensatę za koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej (przede wszystkim koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także koszty energii elektrycznej oraz dostępu do łączy telekomunikacyjnych),
- zapewnienie pracownikowi pomocy technicznej i niezbędnego szkolenia w zakresie obsługi narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej.
A jeśli pracownik będzie korzystał ze swoich narzędzi pracy? Wówczas pracodawca i pracownik będą mogli zawrzeć porozumienie określające zasady ich wykorzystywania, pracownikowi będzie przysługiwał ekwiwalent (lub ryczałt) w wysokości ustalonej przez strony.
Praca zdalna a ochrona danych osobowych
Projekt ustawy nie pomija tematu ochrony danych osobowych i obowiązków pracodawcy w tym zakresie.
Pracodawca będzie zobowiązany określić zasady ochrony danych przekazywanych pracownikowi wykonującemu pracę zdalną oraz przeprowadzić, w miarę potrzeb, instruktaż i szkolenie. Natomiast, sam pracownik będzie zobowiązany potwierdzić zapoznanie się z zasadami ochrony danych i ich przestrzegać.
Okazjonalna praca zdalna na wniosek pracownika
W projekcie przewidziano, że na wniosek pracownika praca zdalna będzie mogła być wykonywana także w sposób okazjonalny. Wymiar tej pracy zdalnej na wniosek będzie jednak ograniczony do 12 dni w skali roku kalendarzowego.
BHP w pracy zdalnej
W zakresie BHB projekt zakłada po pierwsze, możliwość przeprowadzenia szkoleń wstępnych BHB dla pracowników zdalnych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Dalej, jeśli chodzi natomiast o szkolenia okresowe BHB to będą nim podlegali wszyscy pracownicy wykonujący pracę zdalnie z wyjątkiem pracowników wykonujących pracę zdalną okazjonalnie.
Pracodawca nie będzie mógł powierzyć pracownikowi pracującemu zdalnie prac szczególnie niebezpiecznych, takich w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych dla pomieszczeń mieszkalnych. Ponadto niemożliwe będzie powierzenie pracownikowi wykonującemu pracę zdalną prac z zastosowaniem substancji niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia.
Co z wypadkami przy pracy zdalnej?
Do badania wypadku przy pracy zdalnej będą stosowane odpowiednio przepisy o wypadkach w pracy – z uwzględnieniem prawa pracownika do ochrony prywatności oraz niezakłócania miru domowego. Pracodawca będzie zobowiązany m.in. do powołania zespołu powypadkowego, którego zadaniem będzie ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Zgłoszenie pracodawcy wypadku przy pracy zdalnej będzie oznaczało wyrażenie zgody przez pracownika na przeprowadzenie miejsca oględzin miejsca wypadku. Oględziny będą miały odbyć się niezwłocznie, niemniej ich termin w przypadku pracy zdalnej będzie uzgadniany pomiędzy pracownikiem a zespołem powypadkowym.
Jednocześnie, w przypadku gdy zespół powypadkowy uzna, że nie jest konieczne przeprowadzanie oględzin miejsca wypadku, będzie mógł odstąpić od przeprowadzania oględzin.
Z omawianym projektem zmiany ustawy Kodeks pracy, który został skierowany do konsultacji społecznych i międzyresortowych można zapoznać się tutaj:
https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12346911/12789150/12789151/dokument503604.pdf